تبادل لینک هوشمند روستای سرسبز کزج 320 خانوار و 1500 نفر جمعیت دارد مردم کزج به سخت کوشی و تلاش و کار شهرت دارند باغداری و دامداری و کشاورزی شغل عمده اهالی این دیار است.
انگور , گردو , سیب و گلابی , گیلاس , آلبالو و توت (مخصوصا توت خشک) از محصولات درختی کزج هست . جاجیم بافی , پلاس بافی , جوراب , کلاه و دستکش , طناب و سبدبافی از صنایع دستی این روستا بوده و از قدیم الایام رواج دارد.
"کزج" گنجینه ای از آرامش در جنوب استان اردبیل ، مرد 80 ساله راز سرزندگی خود را سکونت در این روستا می داند. سکوت حاکم بر فضا با صدای برخورد نسیم ملایم به شاخ و برگ بید مجنون های حاشیه ی باغ شکسته می شود ، باغی که "محمدعلی" اهل روستای تاریخی "کزج" هرگز حاضر به از دست دادن آن در قبال هیچ گنج مادی ارزشمندی نمی باشد .
این باغ بزرگ در حاشیه ی روستا مکان پرآرامش و دنجی است که او حدود دو سوم از روز و شب را در آن به گشت و گذار و باغبانی مشغول می شود و می گوید رمز سرزندگی ، سلامتی و طول عمرش زندگی در روستا و انجام کار باغبانی در این مکان است.
دلبستگی وصف ناپذیرش به روستا چنان زیاد است که در 80 سال از عمر خویش به غیر از چند مورد ضروری هیچگاه زادگاهش را ترک نکرده است .
او خلخال را که روستای "کزج" از توابع آن است با نام محلی و قدیمی خود یعنی "هرو" خطاب می کند و در پاسخ به سوال می گوید : از ابتدای زندگانی خود تاکنون فقط یکی دو بار به "هرو" رفته ام .
وی می افزاید: هرگز تهران و حتی دیگر شهرهای نزدیک به روستای "کزج" مانند هشتپر طوالش و رشت را ندیده ام و به شهر اردبیل هم که مرکز استان ما هست فقط یک بار و در واپسین روزهای پارسال که عروس بیمارم را نزد پزشک برده بودیم مسافرت کرده ام .
در حالیکه وجود جاذبه های پر زرق و برق ولی کم ارزش در شهرهای بزرگ گروه های سنی نوجوان ، جوان و حتی بعضی از میانسالان را برای سکونت در اینگونه شهرها ترغیب می کند "محمدعلی" برای همیشه در "کزج" ماندگار شده است .
وی بر این باور است که اگر بتوانیم مزایا وویژگی های زندگی در روستا و نیز دشواری ها و زیان های زندگی ماشینی و شهری را به شکل ملموس از دوران کودکی به فرزندانمان بیان کنیم بطور یقین تمایل آنان برای زندگی در روستاها افزایش می یابد .
وی می گوید: در طول 80 سالی که از عمرم سپری می شود هیچگاه به شکل شدید بیمار نشده ام تا نیاز به رفتن پیش پزشک داشته باشم و من رمز سلامتی و طول عمر خویش را زندگی در محیط طبیعی روستا و کار و فعالیت روزمره در باغ می دانم .
هر سحرگاه با بانگ خروس خوش الحان که این روزها برای بسیاری از ساکنان شهرها حکم کیمیا را دارد از خواب بیدار می شود و در حیاط وسیع منزل خویش به نیت وضو چند بار آب را به صورت خود می زند و در حالیکه سکوت وصف ناپذیری بر فضای روستا و اطاق کوچک و ساده ولی پرصفا و آرامش این مرد حاکم است رو به معبود خویش پیشانی بر تربت پاک می گذارد .
آن گاه سفره ی صبحانه را که در آن نان و لبنیات محلی و طبیعی چیده شده است پهن می کند و پس از خوردن صبحانه راه باغ را در پیش می گیرد و تا ظهر در این مکان با درختان ور می ورد .
او می گوید : همه ی پنج پسرم روستا را ترک کرده اند و پس از مهاجرت دائمی به شهرهای بزرگ و تهران در آن شهرها سکونت یافته اند ولی من تا زمانی که در این دنیا هستم در زادگاه خویش زندگی خواهم کرد .
آب و هوای دلپذیر و سالم ، خوراکی های طبیعی ، باغ های متعدد با انواع میوه ها و از همه مهمتر آرامش و صمیمیت حاکم بر روستا برای افرادی مانند "محمدعلی" قوی تر از جاذبه های پر زرق و برق شهری عمل می کنند .
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان اردبیل گروهی از خبرنگاران را در یک سفر خبری به روستای "کزج" برده است تا آنان ضمن آشنایی با این مکان تاریخی خوش آب و هوا و دارای مناظر دل انگیز طبیعی ، عکس ها و گزارش هایی را از منطقه و فعالیت های عمرانی کم مانندی که در آن توسط این بنیاد اجرا شده اند تهیه کنند .
"محمدعلی شجاعی" که قد کشیده و صاف ، چهره ای گشاده و بشاش و چالاکی اش ظاهر یک مرد جوان را از او به تماشا گذاشته است در درون روستا گروه اعزامی به منطقه را همراهی می کند .
در حالیکه مسوولان بنیاد مسکن و خبرنگاران که اکثرشان نیمی از سن "محمدعلی" را ندارند به زحمت و نفس نفس زنان سربالایی های روستا را می پیمایند او به شکلی عجیب و باور نکردنی قبراق تر و جلوتر از همه حرکت می کند .
از ابتدا تا پایان دیدار خبرنگاران و مسوولان بنیاد مسکن از روستای "کزج" او گروه اعزامی را همراهی می کند و این موضوع از دلبستگی و عشق بی مانند او به زادگاه خویش و کارهای عمرانی که در این مکان انجام شده اند حکایت می کند .
او با نشان دادن قسمتی از کوچه های روستا به خبرنگاران که هنوز طرح بهسازی بافت های با ارزش توسط بنیاد مسکن در آن اجرا نشده است توضیح می دهد : که وضعیت همه ی کوچه ها قبلا به این شکل و بسیار نامناسب بود .
افرادی که از اردبیل رهسپار روستای کزج می شوند باید از بخش زیبای فیروز و از روی پل تاریخی آن که بنابر گفته هایی در دوران جنگ جهانی اول و توسط یک مهندس خارجی احداث شده است گذر کنند .
همچنان که خودرو از فراز و فرودها و پیچ و خم های جاده گذر می کند سرنشینان آن دره های عمیقی را مشاهده می کنند که چشمان آدمی را خیره و حتی گاهی سبب سرگیجه ی او می شوند جایی که رودخانه ی قزل اوزن با رنگ رسی و سیلابی خود در خط القعر دره چون مار خوش خط و خال به سوی سرزمین های پست کرانه های دریای خزر در استان گیلان پیچ و تاب می خورد .
ولی سرسبزی و زیبایی دره و کوه و کمر به اندازه ای است که خستگی ها و خطرات راه را از اذهان می زداید .
در چند کیلومتر مانده به "کزج" که به گفته ی مسوولان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان اردبیل جاده ی آن اخیرا با همکاری این بنیاد آسفالت شده است روستا از فاصله ی دور مانند زمین مدوری به رنگ های ملایم در میان انبوهی از سرسبزی کوه و دره دیده می شود .
هر چند منطقه مانند دیگر نقاط آذربایجان کوهستانی و سردسیر می باشد و کوه های بطور نسبی بلندی آن را در برگرفته اند ولی خود روستا به لحاظ واقع شدن در زمینی دره مانند از آب و هوا و اقلیم تا اندازه ای معتدل و ملایم برخوردار می باشد .
همین ویژگی آب و هوایی سبب ایجاد شرایط مساعد برای وجود باغ های متعدد با درختان گوناگون در منطقه شده است به گونه ای که باغداری از مهمترین راه های تامین درآمد و گذران زندگی اهالی روستا می باشد .
"محمدعلی" می گوید : درختان متنوعی در این باغ ها وجود دارند که از مهمترین آن ها می توان به توت ، گردو ، سیب ، انگور، گیلاس و زردآلود اشاره کرد . وی افزود : در بعضی از سال ها به لحاظ نفوذ هوای سرد و ریزش برف در نیمه ی اول فصل بهار درختان باغ های روستا دچار سرمازدگی می شوند .
به گفته ی او میوه ی توت در این روستا منحصر به فرد می باشد و در هیچ جای دیگر کره ی زمین مانند آن پیدا نمی شود ولی دو سال متوالی است که سرمای بهاری محصول توت روستا را از بین می برد . او گفت : باغ من در حاشیه ی روستا و در کنار جاده قرار دارد و از لحاظ مساحت از خود روستا بزرگتر می باشد .
درحالیکه اهالی روستا متشکل از پیروان مذاهب تشیع و تسنن هستند بدون داشتن کوچکترین اختلافی و در فضایی به شکل کامل صمیمی روز گار سپری می کنند .
چنان صمیمیتی در میان اهالی و نیز بر فضای روستای "کزج" حاکم است که روستا بدون آن که به دو محله ی شیعه نشین و سنی نشین تقسیم شود منازل شیعیان و سنیان به شکل مخلوط می باشد و درموارد متعددی یک خانواده ی شیعه با یک خانواده ی سنی همسایه است .
"محمدعلی" می گوید : در طول سال مناسبت های گوناگون مذهبی و ملی مانند عزاداری های حسینی ، ماه مبارک رمضان ، اعیاد مذهبی و عید نوروز در این روستا توسط اهالی آن به شکل سنتی و باشکوه برپا می شوند .
او یادآور شد : مهاجرت های فصلی در این روستا بسیار کم هستند و افرادی که اکنون ساکن شهرهای بزرگ ایران هستند از چندین سال قبل و برای یکبار زادگاه خود را ترک کرده اند .
در چند سال اخیر با اقدام هایی که انجام شده اند و نیز به لحاظ مشاهده ی دشواری هایی که زندگی در شهرهای بزرگ به دنبال دارد چند خانواده به ویژه چند نفر کارمند بازنشسته به زادگاه خویش در روستای کزج بازگشته و در این مکان برای همیشه سکونت یافته اند .
"کزج" از معدود روستاهایی هست که اهالی آن نمونه ی بارزی از خودکفایی ، حفظ سنت ها و شیوه ی زندگی پیشینیان ، حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و نیز استفاده ی بهینه از نعمت ها و منابع موجود می باشند به گونه ای که اهالی در ساخت و ساز خانه از فضاهای موجود در روستا به شکل کامل استفاده می کنند و برای مثال برای احداث دیوار حیاط منازل خود درختانی را که در مسیر دیوار کشی قرار می گیرند قطع نمی کنند و به همین علت درختانی که در داخل دیوارها مانده اند به تعداد زیاد در این روستا خودنمایی می کنند .
همچنین "کزج" شاید تنها و یا از روستاهای استثنایی در دنیا باشد که گروه خبرنگاران اعزامی به روستا پس از چند ساعت گشت و گذار موفق نشدند حتی یک قلاده سگ در آن مکان مشاهده کنند .
چند پیرمرد روستا در پاسخ به کنجکاوی مبنی بر علت نبودن سگ در این روستا اظهار می داشتند که به لحاظ آن که اغلب افراد درستکاری در این آبادی سکونت دارند و نیز امنیت کامل در منطقه برقرار است روستاییان نیازی به نگهداشتن سگ نمی بینند .
ولی یکی دیگر از اهالی روستای "کزج" این موضوع را وجود باغ های فراوان انگور در این روستا ذکر کرد و گفت : با توجه به اینکه سگ ها خساراتی به باغ ها و درختان و محصول انگور وارد می کنند روستاییان از نگهداشتن آن خودداری می کنند .
بنیاد مسکن به شکل دقیق با الگو گیری از طرح ها و نوع بافت منازل و مغازه های روستا طرح های بهسازی و هادی خود را در این روستا اجرا می کند .
همانگونه که سالیان متمادی مکان های مخصوصی به نام پیر نشین در مقابل مساجد روستا وجود داشته اند بنیاد مسکن هم چنین مکان هایی را در جلوی مساجد این روستا طراحی و اجرا کرده است .
معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان اردبیل می گوید : در سال 1386 عملیات اجرایی طرح ویژه ی بهسازی بافت با ارزش تاریخی در روستای "کزج" شروع شده و تاکنون دو مرحله از آن اجرا شده و پایان یافته است .
فرهاد سبحانی گفت : برای اجرای این طرح که شامل سنگ چینی و سنگ فرش است از ابتدا تاکنون سه میلیارد و 500 میلیون ریال هزینه صرف شده است .
وی یادآور شد که از بافت خود روستا برای اجرای این طرح و سنگ چینی و نیز نمای خانه ها و دیوارهای حیاط منازل استفاده و کوچکترین دخل و تصرفی در شکل ظاهری روستا انجام نشده است .
او گفت : اهالی روستا به فضای سبز اهمیت زیادی می دهند و درختان میوه را علاوه بر حیاط منازل و باغ ها در گلدان ها هم کاشته و از آن ها به خوبی نگهداری می کنند . وی می گوید : ایراد مهمی که در طول سالیان گذشته به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در اجرای طرح های روستایی وارد می شد شهری کردن فضای روستاها می باشد و ما هم قبول کردیم که نباید بافت روستاها را بر هم بزنیم .
وی افزود : کاه گل را در ساخت و ساز دیوارهای منازل این روستا با سیمان مخلوط کرده ایم و در حالیکه سیمان است ولی ظاهری مانند کاه گل دارد . به گفته ی وی با توجه به قرار گرفتن روستا در کنار دره و ساخت منازل روی زمین های شیب دار بنیاد مسکن به استحکام منازل در برابر حوادث طبیعی به ویژه زمین لرزه و سیل اهمیت زیادی می دهد و هیچگونه مشکلی در پرداخت وام های مقاوم سازی به روستاییان ندارد .
او تاکید می کند که از روستاییان تقاضا داریم تا پس از دریافت وام های مقاوم سازی آنان هم در استحکام بخشی به منازلشان موضوع حفظ بافت سنتی روستا را رعایت کنند .
به گفته ی وی ابتدا روستاییان تمایلی به اجرای طرح نداشتند و می گفتند که داشتن جنبه ی گردشگری طرح با توجه به سخت گذر بودن راه های منطقه مفید نخواهد بود چرا که هیچ توریستی به منطقه نمی آید . وی اظهار می کند : ولی بر ارزش زمین در روستا پس از اجرای این طرح بسیار افزوده شده است و در اوایل روستاییان زمین ها را به راحتی برای اجرای طرح می دادند ولی اکنون با توجه به افزوده شدن بر ارزش زمین ها تمایل چندانی به واگذاری آن ها ندارند .
سبحانی گفت : در جشنواره ی انگور که پارسال در این روستا برگزار شد بیش از یک هزار و 300 نفر آمدند و این نشان می دهد که اجرای طرح در رونق روستا موثر بوده و به شدت جلوی مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ را گرفته است .
براساس سرشماری سال 1385 روستای کزج دارای 278 خانوار با یک هزار و 47 نفر جمعیت است . استان اردبیل هم طبق همین سرشماری دارای یک میلیون و 225 هزار نفر جمعیت است که نزدیک به نیمی از آنان در یک هزار و 800 روستا سکونت دارند .
نظرات شما عزیزان:
mamnoon az datahaye jadid axam age beshe bezarin khili khoshgel mishe
bazam mersi
وبلاگ جدیدمبارک
واقعا حیف که توت خشک نداره....
